|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Opis: Oto jeden z tekstów zawartych w książce: Wielkie Pęknięcie1. My Polacy jesteśmy wszyscy dziećmi tej samej cywilizacji - cywilizacji Zachodu. Jaka jest obecnie jej kondycja? Myślę o kondycji duchowej, bo tylko ta jest rzeczą filozofii.Przez całą cywilizację Zachodu biegnie dzisiaj wielkie pęknięcie, taki uskok geologiczny, który rozszczepia ją całą, od Dniepru po Kalifornię, na dwie obce sobie i wrogie formacje duchowe. Nazwijmy je umownie --formacją A-- i --formacją B--. Dzieli je najwyraźniej stosunek do chrześcijaństwa, do jego cywilizacyjnego dziedzictwa: czy stanowi ono skarb, czy balast?Ci, co mają dziedzictwo chrześcijańskie za skarb, którego gotowi są bronić i strzec, tworzą formację A; ci zaś, co mają je za balast, którego trzeba się co rychlej pozbyć, tworzą formację B. Pierwsi są duchowo prawoskrętni, drudzy zaś lewoskrętni, jak fizycznie są prawo- i lewoskrętne śruby. Prawoskrętnych cechuje zaufanie do tradycji: do tego, co rosło organicznie przez wieki i tysiąclecia. Lewoskrętnych natomiast cechuje - jak to określił Benedykt XVI - --niespokojna pogoń za nowością--: wiara, że wszystko co nowsze, to lepsze.Wielkie Pęknięcie przecina też filozofię; w przeciwieństwie do nauki, której nie tyka. Mam tu oczywiście na myśli nauki prawdziwe, których jest cztery: matematyka, fizyka, biologia i chemia - plus rozmaite ich rozgałęzienia i przedłużenia, jak w inżynierii i medycynie. Wszystkie bowiem tzw. --nauki społeczne-- leżą dzisiaj w formacji B, są lewoskrętne. Wykładowca fizyki mówi nie od siebie: jest głosem fizyki, która wszędzie mówi to samo. Wykład z fizyki jest bezosobowy. Inaczej wykład z filozofii: tam wykładowca winien wystąpić właśnie jako osoba, opowiedzieć się po tej stronie albo po tamtej. Wielkie Pęknięcie sprawia, że między formacjami A i B nie ma w filozofii miejsca dla bezstronnego arbitra. Każdy będzie stronny, bo prawo- lub lewoskrętny; chyba że będzie to ktoś kompletnie zdezorientowany, ale jaki z niego wtedy arbiter? Wielkie Pęknięcie oznacza wielkie zderzenie przekonań i wiar. Dotyka ono wielu sfer życia: polityki i prawodawstwa, obyczaju i wychowania, religii i sztuki. Dotyka także Kościoła powszechnego, w którym II Sobór Watykański sprowokował wybuch skłonności lewoskrętnych.2. Filozoficznie różnica między formacjami A i B przejawia się najdobitniej w ich antropologii. Tak nazywamy wszelki pogląd na naturę ludzką: czy jest dobra czy zła, stała czy zmienna, a może nijaka i nieograniczenie plastyczna? Każda odpowiedź na te pytania będzie pewną --antropologią--, pewną filozofią człowieka.(Nie mylmy jednak tej antropologii filozoficznej z biologiczną, która opisuje ludzkie rasy, ani z kulturową - u nas zwanej raczej --etnografią-- - która opisuje różne obyczaje plemienne, np. Papuasów albo Amerykanów.)
